Mười năm sau khi hợp nhất về với Thủ đô Hà Nội, 3 xã Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung với 70% dân tộc Mường đã có nhiều đổi thay. Trước đây, 3 xã thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình, thực hiện Nghị quyết số 15/2008/QH12 của Quốc hội khóa XII về mở rộng địa giới hành chính, 3 xã trở thành đơn vị của huyện Thạch Thất.

Từ những xã có tỉ lệ hộ nghèo cao chiếm 14,5%, điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở còn nhiều bất cập, giao thông nông thôn chủ yếu là đường đất, mùa mưa lầy lội, bị chia cắt. Trường học, trạm y tế, nhà văn hóa hầu hết là nhà cấp 4 xuống cấp trầm trọng, đường điện do nhân dân đóng góp xây dựng chất lượng không đảm bảo, nhiều thôn chưa có điện lưới. Năm 2007, thu nhập trên một ha canh tác mới đạt 72 triệu, thu nhập bình quân 9 triệu đồng/người/năm.

Bí thư Huyện ủy Nguyễn Doãn Hoàn kể: Sau khi huyện Thạch Thất được tiếp nhận thêm 3 xã dân tộc, miền núi của Lương Sơn câu hỏi đặt ra với lãnh đạo huyện là làm sao để người dân 3 xã đó có thu nhập ổn định, cuộc sống phát triển so với trước. Lãnh đạo huyện chúng tôi đã đến từng thôn để thấy những khó khăn và cả thế mạnh ở đây từ đó đề xuất với Thành phố hỗ trợ và có kế hoạch đầu tư cụ thể.

Trong 10 năm qua, 3 xã đã được đầu tư gần 736 tỷ đồng để phát triển cơ sở hạ tầng. Những con đường liên thôn, liên xã được bê tông hóa, nhà văn hóa thôn được xây dựng khang trang, điện về thắp sáng xóm làng… là động lực thúc đẩy chính quyền và bà con nhân dân 3 xã vươn lên phát triển kinh tế, hòa vào nhịp phát triển của huyện. Nhiều lao động được bố trí làm việc ở khu công nghiệp có thu nhập khá. Nhiều hộ gia đình làm nông nghiệp biết cách khai thác và nuôi trồng các loại cây, con có năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế. Nhiều ngôi nhà khang trang được xây dựng.

Trồng rau hữu cơ ở trang trại Hoa viên xã Yên Bình

Mô hình phát triển cây ăn quả cho giá trị cao tại xã Yên Bình

Chủ tịch UBND xã Yên Bình ông Nguyễn Giáp Dần cho biết: Năm 2007 tốc độ tăng trưởng kinh tế của xã Yên Bình là 4%, năm 2016 đã tăng lên 12,5%; thu nhập đầu người năm 2007 chỉ gần 10 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo còn tới 14%, đến cuối năm 2017 đã tăng lên hơn 40 triệu đồng/người/năm. Trong 10 năm qua, xã Yên Bình được đầu tư trên 250 tỷ đồng. Từ nguồn lực đó, xã đã triển khai trên 23 công trình, dự án như xây trường học; thay thế đường điện hạ thế, trạm biến áp; làm công trình đường giao thông trong các thôn, đường liên thôn, liên xã; nhà văn hóa trung tâm xã; làm nhà ở cho hộ nghèo; nạo vét và kè hồ thủy lợi, xây công trình mương phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Bên cạnh đó, các chính sách ưu tiên phát triển kinh tế đồng bào dân tộc ở Yên Bình được triển khai hiệu quả như hỗ trợ khoa học-kỹ thuật, giống, phân bón trong việc chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp với 2,3 tỷ đồng. Hình thành các mô hình phát triển, cây màu, nuôi ong, dê sinh sản. Chuyển đổi vườn tạp và đồi cho thu nhập thấp sang mô hình vườn đồi trồng bưởi, thanh long ruột đỏ, cây ăn quả, trồng hoa. Trồng rau an toàn, trang trại chăn nuôi… điển hình như trang trại Hoa Viên quy mô 60 ha cung cấp ra thị trường các sản phẩm: rau và thịt lơn sạch đem lại hiệu quả giá trị hàng hóa hóa cao. Đến nay trên 1 ha canh tác đạt 187 triệu đồng/ha/năm.

Cùng với phát triển kinh tế, những giá trị văn hóa truyền thống bản sắc dân tộc Mường được khơi dậy, gìn giữ và phát huy. Các thôn của xã Yên Bình đều có cồng chiêng, đội cồng chiêng thường xuyên luyện tập, giao lưu với nhau cũng như với các xã ở huyện khác.

Ở xã Yên Trung, 10 năm trước đời sống của người dân chủ yếu là cấy lúa và trồng rừng, thu nhập bấp bênh. Đến năm 2017, tổng thu ngân sách của xã đã tăng gấp 5 lần so với năm 2008. 10 năm sau khi trở thành “người Hà Nội”, chị Ngô Thị Thương, hiện đang làm cho một trang trại rau sạch ở xã chia sẻ: Thu nhập bây giờ khá hơn ngày xưa nhiều, trung bình tôi được trên 6 triệu/tháng. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân chúng tôi được nâng lên, các hoạt động thể thao, văn hóa được quan tâm. Xã thường tổ chức các hoạt động thể thao để người dân rèn luyện sức khỏe, mọi người tham gia rất sôi nổi.  

Tại xã Tiến Xuân, Chủ tịch xã Đinh Công Long chia sẻ: Thời điểm còn thuộc Hòa Bình, toàn xã đường đất là chủ yếu. Người dân tự kéo điện vào nhà, rất vất vả. 10 năm qua, Tiến Xuân đã được đầu tư hơn 200 tỷ đồng để xây dựng cơ bản, đầu tư cho tất cả các lĩnh vực. Cột điện được dựng thành các hàng dài, điện lưới tới từng nhà dân. Ngay sau khi được sáp nhập, được đầu tư xây dựng trường THCS; các trường tiểu học Tiến Xuân A, B, mầm non được nâng cấp. Đến nay, các trường đều đạt chuẩn quốc gia. Trước đây xã không có cháu nào đạt giải trong các kỳ thi nay đã có những cháu đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi, tỉ lệ thi đỗ đại học ngày một cao. Tuyến đường liên xã được nâng cấp mở rộng, nối thẳng với đường Láng - Hòa Lạc, Xuân Mai. Hệ thống thủy lợi, kênh mương được đầu tư đồng bộ. Xã thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình. Năm 2017, thu nhập bình quân đạt 38 triệu đồng/người.

Trạm y tế xã Tiến Xuân - nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân

Về thủ đô Hà Nội, một tương lai tươi sáng cho những vùng đất nghèo khó, với sự đổi thay trên mọi mặt đời sống khiến nhiều người dân đến giờ vẫn cảm thấy như trong mơ. Cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo của xã Tiến Xuân giảm còn 2,38%; xã Yên Bình còn 2,06%; xã Yên Trung còn 2,1%. Thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới, đến nay 3 xã đã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới./.